دڤێ حەفتیێدا، مە لێگەڕیانەك بەڵاڤ کر لسەر پرۆسێسا پێش تومارکرنا سکایپی ل خاکا یونان و جەزیرا کرێتی و ڕۆدۆس. ڕاپورتا “ ل چاڤەڕێبونێدا دژین” مە تەماشەی تەجریبێن درێژ یێن درەنگ یێن خەلکی کرن دەمێ هەوڵ ددەن خو بگەهیننە دائیرا لجویێ یا یۆنان ب ڕێکا سکایپی و وی باردوخێ کۆ خەلک نەچارە خو لهیڤیێ بگریت دەمێ د نەتومارکری بن.

مە دگەل 25 کەسان ئاخفت کۆ داخازا مافێ پەنابەریێ دکەن و زێدەتر ژ 1100 دۆسەیان لێکۆلین یاکری بۆ بەرهەمئینانا ئەڤێ لێگەریانێ، زور سۆپاسدارین بۆ هەمی ئەو کەسێن دگەل مە ئاخفتین.


باوەریا مە ئەوە کۆ سیستەمێ سکایپی ب گرنگترین ئاستەنگی دمینیت بۆ گەهشتنا مافێ پەنابەری ل یۆنان. هیڤیدارین کۆ ب ڕێکا بەلگەنامێن کێشەیان بشێین حکۆمەتا یۆنان رازی بکەین کۆ گۆرانکاریێ بکەت د پرۆسێسا سکایپیدا داکۆ پشتراستبین کۆ هەمی کەسا ماف و بکارئینانەکا گونجای هەیە بو پەنابرنێ ل یۆنان.دەمێ مە فایلێت کەیسێت مە شیکار کرین بۆمە دەرکەت کۆ 1 ژ 6 کەسا کۆ پەیوەندیێ بمە دکەن پرسیار دکەن چەوا داخازا مافێ پەنابەریێ بکەین.

لێکولینێن مە وێ چەندێ دیاردکەن کۆ گەلەک جاران خەلکی پێزانین نینن لسەر چەوانیا داخازا مافێ پەنابەریێ. بۆمە دەرکەت کۆ پتریا خەلکی (84%) دەربارەی دوسەیا پەنابەریێ ب رێکا کەسێن دی دزانن کۆ ئەوێن پێشتر داخازا مافێ پەنابەریێ کرین. هەروەسا مە چیرۆکێن ب خەم یێن وان کەسان زانین ئەوێن کۆ ژلایێ پۆلیس و خزمەتگوزاریێن پەناریێ یێن یۆنانێ کۆ ب خرابی رەفتار دگەل کریە ددەمێ هەولادانا ب دەستڤەئینانا زانیاریان.

هەرچەندە یاسایا نیڤ دەولەتی و نەتەوەیی مافێ پەنابەریێ دپارێزیت، بەلێ سیستەمێ نوکە یێ سکایپی ب وێ رامانێ دهێت کۆ خەلک بو ماوەیەکێ درێژ نەشێن داخلی سیستەمێ پەنابەریێ ببیت بۆ ئەو کەسێن دگەلمە ئاخفتین، تێکراییا دەمێ هەولدانێ بۆ داخلبونا سکایپی 14 هەیڤ بوون. 7 کەس کۆ مە دگەل ئاخفتین بوماوێ زێدەتر ژ 2 ساڵا هەول ددا بگەهنە سکایپی.


ل دەمەکیدا خەلک هەول ددەن بگەهنە خزمەتگوزاریا پەنابەریێ(دائیرە لجو) یا یۆنان ب رێکا سکایپی ئەوێن کۆ چ پشتەڤانیەک ل دەولەتا یونانێ وەرناگرن. ئەڤە رامان ژێ ئەوە کۆ گەلەک کەس بێ پارە و خوارن و ماڵن. بۆمە دیاربو کۆ رێژا ئاوارەییێ بۆ ئەو کەسێن کو هەول ددەن بگەهنە دائیرا لجویێ برێکا سکایپی کۆ 74 جار رێژا ئاوارەییا نەتەوا یونان بلندتربوو.

ل دەمەکیدا خەلک نەیێ تومارکرییە و نەشێن بچنە دناڤ چاڤدێرییا ساخلەمیا دەولەتێدا، مە چەندین کەیسێن وان کەسان دیتن کۆ دنەخوش بوون و پێدڤی ب هاریکاریا نوژداری بوەن بەلێ پا ب ئەگەرێ بارێ یاسایی دهاتنە ڕەتکرن، پشتی پاراستنا نیڤ دەولەتی، چاڤدێریا تەندروستی ب گرنگترین مفا هاتە دیتن بۆ تومارکرنا پەنابەریێ ل یۆنان.

مە چەندین کەیسێن خەلکی دیتن کۆ پارا ددەنە پارێزەرا بو کارێ کاغەزی کۆ ب وان هاتیە گوتن دێ وان پارێزین. لدیڤ زانینا مە، ئەڤ کاغەزە نەشێن گرنتیا پاراستنێ بدەنە تە ل دژی ئاستەنگ و دیپۆرتکرنێ. گەلەک ژ پارێزەران پارەکێ زۆر بۆ ڤان کاغەزا و هایکاریێن دیتر هاتنە تۆمەتبارکرن، هەروەسا مە چەندین کەیسێن پارێزەران دیتن کۆ پارا ژ خەلکی وەردگرن بەلێ پا چ هاریکاریێ بو ناکەن د کەیسێت واندا.

مە دگەل خەلکی ئاخفت کۆ چەوا ئەو خو برێڤەدبەن بۆ رزگاربوونێ ل یۆنان. گەلەک کەس نەچاربوون ب نەیاسایی کاری پەیدابکەن داکۆ پشتەڤانیا خوبکەن، ب مخابنیڤە ئەڤەژی دبیتە ئەگەرێ هندێ کۆ پارەکێ کێم ددەنێ یان کارێ وان بزەحمەتتر لێ دکەن، بەلێ پا خەلکی چ هەلبژاردنێت دی نەبون کۆ پێدڤی ب ب خوارنێ مانێ بوون.


ئەم د وێ باوەرێ داینە کۆ سکایپێ نۆکە بۆ ماوەیەکێ دڕێژ خەلکی دهێلیتە پشت خو و وان ژ مافێ پەنابەریێ دیر دئێخن. هەمی کەسا مافێ پەنابەریێ و وەرگرتنا پشتەڤانیێ هەیە کو رێکێ ب ستاندەرەکێ ژیانەکا گونجای ددەت کۆ لدەمەکیدا ئەو چاڤەرێی تاقیکرنێن خوبن. ئەم وەسا نابینین کۆ سیستەمێ سکایپی دگەل چ ستاندەرێن پاراستنێدا بیت و مە باوەری پێ نینە کۆ خەلک دڤێت مەترسیا گرتنێدا و دیپۆرتکرنێ و زڤراندنێدا بیت.

پێدڤیە سیستەمێ سکایپی بزیترین دەم بهێتە گهۆرین. مە چەندین پێشنیار دانە حکۆمەتا یۆنان کۆ پێدڤیە چ بهێتەکرن. ئەڤ ئەو پێشنیارن:

  • سانەهیکرنا کریارا سکایپی و زێدەکرنا ژمارا سعەتا ل حەفتیەکێدا کەسەک بشێت پەیوەندیێ بکەت
  • پشتراست بکەن کۆ دەستهەلاتداران زانیاریێن دروست داینە لسەر دوسەیا پەنابەریێ
  • رێکێ ب خەلکی بدەن ب اختیارێن دی داخازیێن خو بجهبینن وەکی شەخصیەن یان ب نڤیسینێ

هەروەسا مە پێشنیار بۆ کۆمسیونا ئەوروپا دان کۆ ئەڤەنە:

  • پشتراست کربیت کۆ ئەورۆپایێ یۆنان بەرپرسیار کریە ژ نە گونجاندنا ستاندەرێن پاراستنێ

راپۆرتا مە یا تەمام ب ئینگلیزی ل www.mobileinfoteam.org/livesonhold بەردەستە